Uszkodzenia zewnętrznych części samochodów

Następstwa różnych wypadków drogowych samochodów tych samych typów, poruszających się z jednakową prędkością są na ogół różne. Dla przykładu, najechanie samochodu osobowego na slup wywoła zupełnie inne uszkodzeniu, niż zderzenie takich samych samochodów, mimo iż oba wypadki nastąpiły przy jednakowych prędkościach. Urazowość zależy od stopnia ciężkości wypadku, który można określić na podstawie prędkości samochodu w momencie zderzenia i rodzaju, zderzenia.

Do określenia stopnia ciężkości wypadku drogowego można zaproponować wykorzystanie wielkości odkształceń samochodu. W konkretnych warunkach zderzenia energia wywołująca odkształcenie jest funkcją prędkości. Do oceny odkształceń spowodowanych wypadkiem należy wykorzystać dowolną metodę wyznaczania wartości energii w zależności od wartości odkształceń. Najważniejszymi parametrami wpływającymi na wartość odkształceń zewnętrznych części samochodu są: prędkość początkowa zderzenia, rodzaj wypadku drogowego, strefa zderzenia (czyli ta część samochodu, w którą następuje uderzenie), kierunek uderzenia, sztywność przedmiotu, w który następuje uderzenie (samochód—samochód, samochód — słup, samochód-człowiek), kształt przedmiotu, wymiary przedmiotu, konstrukcja nadwozia. Wymienione czynniki są w większości wzajemnie powiązane i wszystkie one powinny być uwzględniane przy ocenie odkształceń zewnętrznych części samochodu dla wyznaczenia siły udarowej występującej przy zderzeniu.

W 1965 roku przy uniwersytecie w Birmingham (Wielka Brytania) został zorganizowany zespół badawczy w celu wszechstronnej analizy wypadków samochodowych. Dane dotyczące częstości występowania uszkodzeń różnych części samochodów będące wynikiem badań lego zespołu przedstawiono w tablicy.

tmpa958-1

Uszkodzenia przedniej części samochodów (przód i oba przednie narożniki), powstałe w wyniku czołowych uderzeń w ruchome lub nieruchome przeszkody, dochodzą do 50%, wszystkich uszkodzeń, a uszkodzenia tylnej bocznej części samochodów, powstałe w wyniku najechania z. tyłu, oraz wywrócenia wozów określane są odpowiednio na 25 i 10%. Wywrócenia samochodów mogą następować zarówno bez. zderzeń (np. na skutek zarzucenia), jak też w rezultacie zderzeń samochodów z. ruchomą lub nieruchomą przeszkodą. Wywracanie ciężkich samochodów ma miejsce stosunkowo rzadko (mniej niż 4%). Lekkie samochody ciężarowe (o nadwoziu typu furgon) wywracają się znacznie częściej niż samochody osobowe, a to na skutek usytuowania ich środka masy na dość dużej wysokości.

Stwierdzono, iż obrażenia, pasażerów wywołane odkształceniami dachu samochodu ponad 150 mm (w 39% wszystkich przypadków wywracania samochodów) są znacznie cięższe, niż w przypadkach wywracania samochodów z towarzyszącymi im mniejszymi odkształceniami dachu.

W badaniach skutków wypadków drogowych uwzględniano również rodzaje przeszkód, z którymi zderzały się samochody. Otrzymane w wyniku badań procentowe wartości liczby wypadków od rodzajów przeszkód przedstawiono w tablicy.

tmpec39-1

Wyniki tych badań wykazały, że:

—    ilość najechań na przechodniów poza terenami miejskimi jest nieznaczna, najechania zaś następują na ogól ze średnią prędkością 32 km/h;

—    ilość zderzeń samochodów z obiektami znajdującymi się poza obrębem dróg zarówno w .miastach, jak też na terenach niezabudowanych jest znaczna i określa się odpowiednio liczbą 14 i 28,7%;

—    w ruchu pozamiejskim prawie 22% wypadków powstało w wyniku najechania na skarpy, wjechania w rowy i na inne przeszkody, co wskazuje na konieczność ulepszenia procesów projektowania dróg;

— zderzenia samochodów z innymi pojazdami obejmują ponad dwie trzecie wszystkich wypadków drogowych.

W badanych samochodach 11% drzwi otworzyło się podczas wypadku. Najczęściej otwierają się drzwi przednie: w 15,1% – od strony kierowcy i w 12,3%— od strony pasażera zajmującego przednie miejsce. Tylne drzwi otwierają się znacznie rzadziej: otwierane w stronę osi drogi — w 5,3% przypadków, otwierane zaś w stronę pobocza — w 4,1%.

Pasażerowie poszkodowanego samochodu wypadający na zewnątrz przez otworzone drzwi doznają szczególnie ciężkich i bardzo często śmiertelnych obrażeń.

Główną przyczyną otwarcia drzwi samochodu jest fakt, że podczas wywracania się wozu klamka zewnętrznego otwierania drzwi lub przycisk mechanizmu blokowania zamka stykają się z powierzchnią drogi, a to powoduje otwieranie się drzwi nie zablokowanych urządzeniem blokującym.

Inną przyczyną otwierania się drzwi podczas wywracania się samochodu jest skręcanie nadwozia samochodu, w rezultacie czego zaczep zamka wychodzi ze swego gniazda. Podobne zjawisko następuje przy uderzeniu w bok samochodu, wówczas odkształcenia następują po przeciwnej stronie nadwozia. Takie zjawisko rzadziej występuje, gdy zamki drzwiowe są zaopatrzone w urządzenie niedopuszczające do powstania szczeliny między drzwiami a otworem drzwiowym nadwozia. Na przykład, ilość otworzonych drzwi od strony kierowcy, opatrzonych zamkami z urządzeniem ściągowym, wyrażała się liczbą 7,7%, a bez tego urządzenia 17,5%, dla wszystkich zaś drzwi — odpowiednio 4,8 i 12%. Drzwi otwierają się też na skutek uderzenia o nie pasażera lub siedzenia, co często zdarza się w samochodach wyposażonych w siedzenia typu kanapowego, gdy siedzenia te uderzają w drzwi będące już pod działaniem sił dynamicznych. Drzwi od strony kierowcy otwierają się częściej niż inne drzwi również dlatego, iż większość uderzeń odkształcających nadwozie następuje w bok samochodu, znajdujący się od osi jezdni, czyli w bok od strony kierowcy.